Các nhà khoa học “cảnh báo” máy điều hòa, khuyên dùng quạt điện!

Thực tế, Trái Đất chưa quá nóng vì thế con người nên dùng quạt điện như một giải pháp bảo vệ môi trường. Vừa thân thiện vừa tiết kiệm chi phí.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng, trái đất đang phải chuẩn bị cho những đợt nắng nóng diễn ra ngày càng gay gắt hơn. Theo ước tính có khoản 1,9 tỷ chiếc máy điều hoà đang chạy điện trên Trái đất và con số đó sẽ tăng lên 4,1 tỷ chiếc nữa vào năm 2030.

Theo nghiên cứu mới trên tạp chí Lancet Planetary Health, các nhà khoa học đang kêu gọi chúng ta từ bỏ điều hoà để quay trở lại sử dụng quạt điện như một phương pháp làm mát truyền thống. Điều này sẽ giảm đi đáng kể lượng nhiệt Trái đất phải chịu. Hơn nữa, chúng còn giúp con người tiết kiệm chi phí điện, phí mua điều hòa đắt đỏ.

Nhà sinh lý học Ollie Jay từ Đại học Sydney cho biết:

“Điều này cực kỳ quan trọng vì điều hòa không khí vừa trực tiếp và gián tiếp góp phần vào việc phát thải khí nhà kính làm trầm trọng thêm vấn đề khí hậu“,

“Mặt khác, quạt điện chỉ đòi hỏi năng lượng ít hơn từ 30 đến 50 lần so với điều hòa để hoạt động. Chúng bền vững hơn và dễ tiếp cận hơn, đặc biệt là với người dân và các quốc gia có thu nhập thấp tới trung bình”.

Khi thế giới ngày càng có nhiều người sử dụng máy điều hòa

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) nhu cầu về điều hòa trên khắp thế giới sẽ ngày càng tăng khi nhiệt độ Trái Đất tăng lên, người dân trở nên giàu có hơn và tập trung sống nhiều hơn trong các thành phố lớn.

Mặc dù 175 nước trên thế giới đã cùng đã ký Thỏa thuận Paris nhằm hạn chế phát thải nhà kính và giữ mức nhiệt tăng không quá 2^oC. Nhưng với xu hướng như hiện nay, các nhà khoa học dự báo mức tăng nhiệt có thể lên tới 3^oC, thậm chí 4,8^oC nếu Thỏa thuận Paris bị phá vỡ. Đây rõ ràng là một vấn đề nghiêm trọng cần giải quyết gấp.

Mức nhiệt sẽ còn tăng hơn nữa trong các thành phố vì hiệu ứng đảo nhiệt. Hiệu ứng này xảy ra nguyên nhân bởi sự hấp thụ nhiệt độ của những con  đường nhựa màu đen. Chúng hầu như hấp thụ tất cả các bức xạ năng lượng cao đến từ mặt trời.

Theo nghiên cứu, nhiệt độ mặt đường vào buổi sáng có thể đạt đến 40 tới 60^oC. Lượng nhiệt này được giữ lại và tỏa ra không khí vào buổi tối. Vì thế, dù ban đêm không có mặt trời, thành phố trở nên nóng nực.

Theo ước tính, những thành phố nào có quy mô lớn hơn 1 triệu dân sẽ phải đối mặt với mức nhiệt tăng từ 1 đến 3^oC so với khu vực xung quanh. Chính điều này đã khiến người dân ào ào đi mua máy điều hòa.

Dự báo doanh số bán thiết bị làm lạnh từ nay đến năm 2030.

Nếu tính riêng khu vực Châu Á Thái Bình Dương, tầng lớp trung lưu ước tính sẽ tăng thêm 3,5 tỷ người vào năm 2030, tương đương với 65% dân số thế giới. Tầng lớp này tăng, thứ họ quan tâm chính là các thiết bị làm lạnh như tủ lạnh hay máy điều hòa.

Chúng ta có thể nhìn vào đất nước Trung Quốc. Nơi có 2 tỷ dân. Chỉ trong 2 thập kỷ, tỷ lệ sở hữu tủ lạnh của các hộ gia đình nước này đã tăng 95% vào năm 2007 so với 1995. Doanh số bán điều hòa của Trung Quốc cũng tăng từ hơn 60 triệu chiếc (năm 2010) lên 100 triệu chiếc (năm 2021- ước tính) và được cho là sẽ đạt kỷ lục 133,7 triệu chiếc vào năm 2030. Một con số quá khủng khiếp. Chính vì vậy, ngày nay Trung quốc đang đối mặt với tình trạng thiếu điện năng tiêu thụ.

Nghiên cứu mới khuyến khích người trẻ nên dùng quạt điện

Để chứng minh khuyến cáo của WHO có đúng với thực tế hay không, một nhóm nghiên cứu quốc tế đã tiến hành một số nghiên cứu sinh lý học trong phòng thí nghiệm.

Họ đã tạo ra môi trường giả lập của một ngày nhiệt độ lên tới 40^oC và độ ẩm khoảng 50%. Nhóm nghiên cứu nhận thấy sử dụng quạt điện vẫn khá hiệu quả trong việc hạ nhiệt cơ thể cho người trẻ. Chỉ khi nhiệt độ vượt quá 47°C và độ ẩm giảm xuống dưới 10%, quạt mới làm tăng nguy cơ căng thẳng nhiệt và sốc nhiệt ở những người dưới 65 tuổi.

Tuy nhiên, nghiên cứu đã cho thấy nó đúng khuyến cáo của WHO. Với những người lớn tuổi hơn, họ đã gặp khó khăn khi chịu đựng độ khô và mức nhiệt cao hơn. Trong phòng thí nghiệm, những người trên 65 tuổi đã trải qua căng thẳng nhiệt khi họ sử dụng quạt vào những ngày trên 42°C với độ ẩm lớn hơn 50%.

Sau kết quả thử nghiệm này, các nhà khoa học khuyến khích người trẻ nên dùng quạt điện trong những ngày nhiệt độ dưới 39^oC, bất kể độ ẩm không khí. Với người lớn tuổi, họ có thể sử dụng quạt vào những ngày dưới 38°C và người lớn tuổi đang dùng các loại thuốc kháng cholinergic (làm giảm tiết mồ hôi) có thể sử dụng quạt khi nhiệt độ ở dưới 37°C.

Các nhà khoa học cũng đã thu thập các dự báo thời tiết ở 108 thành phố lớn trên thế giới từ năm 2007 đến năm 2019 để đối chiếu với ngưỡng nhiệt này. Kết quả cho thấy người trẻ có thể sử dụng quạt điện an toàn trong 97% thời gian nắng nóng trong năm. Trong khi đó, người lớn tuổi có 5% số ngày nắng nóng không nên sử dụng quạt điện.

Nghiên cứu cho thấy quạt điện có ích trong 100% những ngày nóng ở Biên Hòa và Tp. Hồ Chí Minh, nhưng chỉ có ích trong 95% những ngày nắng nóng ở Đà Nẵng và Hải Phòng. Đối với Hà Nội, người già trên 65 tuổi nên dùng điều hòa trong 5% những ngày nắng nóng đỉnh điểm để đảm bảo an toàn, ngược lại, quạt điện an toàn 100% với những người trẻ tuổi.

Cũng một nghiên cứu khác cho thấy, dùng quạt điện có thể giảm 3-5^oC cho cả người già và trẻ nhỏ ở các nước Bắc Âu, các vùng đông bắc của Hoa Kỳ, Canada, Nam Mỹ và phần lớn Đông Nam Á. Chỉ ở những khu vực đặc biệt khô cằn, như Trung Đông và Tây Nam của Hoa Kỳ, và những khu vực đặc biệt ẩm ướt, như miền bắc Ấn Độ và Pakistan, sử dụng quạt điện mới có thể lợi bất cập hại.

Nhà sinh lý học Ollie Jay từ Đại học Sydney cho biết: “Chúng tôi đã chỉ ra rằng đối với những người trẻ tuổi, việc sử dụng quạt có thể được khuyến khích ở hầu hết các khu vực trên thế giới, ngoại trừ những người sống ở những khu vực cực kỳ nóng và khô cằn”.

Nếu tất cả những người dưới 65 tuổi chuyển từ máy điều hòa sang quạt điện, ước tính cho thấy Trái Đất sẽ giảm được gần 10% lượng khí thải CO2 toàn cầu và giảm gần 60% lượng khí thải hydrofluorocarbon.

“Việc mở rộng giới hạn sử dụng quạt điện trong điều kiện sóng nhiệt vừa giúp giảm đáng kể nhu cầu điện năng trong những đợt cao điểm, vừa cung cấp một giải pháp thay thế giá rẻ cho những người không có điều hòa nhiệt độ”. Nhà sinh lý học môi trường Nathan Morris từ Đại học Copenhagen, Đan Mạch cho biết.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Lancet Planetary Health.